Trong giai đoạn 0- 6 tuổi, trẻ như tấm “ bọt biển ngôn ngữ” thẩm thấu mọi lời nói, âm thanh và biểu cảm xung quanh. Việc phát triển ngôn ngữ không đơn thuần là dạy trẻ nói sớm hay nói nhiều, mà là nuôi dưỡng khả năng biểu đạt, lắng nghe và kết nối. Ba mẹ chính là người đồng hành đầu tiên, người gieo những “hạt mầm ngôn ngữ” đầu đời cho con.
💛 1. Trò chuyện cùng trẻ thường xuyên - nền tảng của mọi kết nối
Nhiều nghiên cứu khẳng định: trẻ càng được nghe người lớn nói chuyện nhiều, khả năng ngôn ngữ và tư duy càng phát triển mạnh mẽ. Ba mẹ hãy nói chuyện với con thật tự nhiên, mọi lúc mọi nơi trong giờ ăn, khi đi dạo, tắm hay chuẩn bị đi ngủ. Ba mẹ hãy cúi xuống ngang tầm mắt con, mỉm cười, nhìn vào mắt và nói chậm rãi. Khi đó, trẻ không chỉ nghe ngôn từ mà còn cảm nhận được sự hiện diện và tình yêu thương. Ngay cả khi con chưa biết nói, những âm thanh quen thuộc, nhịp điệu câu nói hay giọng điệu dịu dàng từ ba mẹ sẽ trở thành chất liệu nuôi dưỡng trí não và cảm xúc ngôn ngữ trong trẻ
🌷 “Mỗi lời nói hôm nay là hạt mầm cho ngôn ngữ mai sau.”
🌱 2. Cho trẻ được khám phá và trải nghiệm bằng cả cơ thể và giác quan
Trẻ học nói không chỉ bằng tai mà bằng mọi giác quan. Khi con được tự do khám phá, chạm vào lá cây, nếm vị trái cây, hay nghịch cát trong vườn… là khi trí tưởng tượng và ngôn ngữ cùng được kích hoạt.
Hãy khuyến khích con đặt câu hỏi, mô tả điều mình thấy, kể lại một hoạt động nhỏ trong ngày. Ba mẹ có thể cùng con chơi những trò đóng vai: “Con là bác sĩ, mẹ là bệnh nhân”, “Con là người bán hàng, ba là khách mua đồ”...
Những trò chơi ấy giúp trẻ hình thành cấu trúc hội thoại, rèn luyện vốn từ và khả năng diễn đạt cảm xúc – tất cả đều là nền tảng cho kỹ năng ngôn ngữ sau này.
🌿 “Khi con được chơi và khám phá, ngôn ngữ cũng nở hoa trong từng ánh mắt, nụ cười.”
💬 3. Trở thành hình mẫu ngôn ngữ cho trẻ bằng chính cách người lớn nói
Ở lứa tuổi mầm non, trẻ học nói bằng cách bắt chước người lớn. Vì thế, ba mẹ chính là “tấm gương ngôn ngữ” quan trọng nhất. Hãy nói chậm, rõ ràng, sử dụng câu ngắn gọn, biểu cảm khuôn mặt khi trò chuyện với con. Khi con nói sai, đừng vội sửa hay phê bình chỉ cần lặp lại đúng cách với giọng nhẹ nhàng:
Trẻ nói “mít ngon lắm ạ!” – Ba mẹ có thể đáp “Đúng rồi, quả mít rất thơm và ngọt đúng không con?”.
Điều này giúp con tiếp nhận ngôn ngữ đúng cách mà vẫn giữ được sự tự tin. Hãy giao tiếp bằng mắt, lắng nghe trọn vẹn khi con nói vì trẻ chỉ học cách lắng nghe khi chúng được lắng nghe trước.
💛 “Khi bạn nói với yêu thương, con sẽ học cách yêu thương bằng lời nói.”
📚 4. Đọc sách, đọc thơ, hát cùng trẻ gieo nhịp ngôn ngữ bằng cảm xúc
Đọc sách, đọc thơ hay hát cho con nghe không chỉ giúp con mở rộng vốn từ mà còn rèn luyện nhịp điệu, trí nhớ và khả năng diễn đạt cảm xúc. Những âm điệu du dương, vần điệu thơ ngắn hay nhịp hát quen thuộc giúp não bộ trẻ hình thành mối liên kết ngôn ngữ tự nhiên. Ba mẹ có thể dành 10–15 phút mỗi tối đọc một câu chuyện ngắn và hỏi con “Con nghĩ chuyện này kết thúc thế nào?”, “Nhân vật này vui hay buồn?” để con được diễn đạt suy nghĩ.
Hát cùng con những bài hát ngắn, vỗ tay theo nhịp hoặc dùng cử chỉ minh họa. Hành động ấy tưởng nhỏ, nhưng giúp con hiểu sâu nghĩa từ, cảm nhận âm điệu, và học cách biểu đạt bằng lời lẫn cảm xúc.
📖 “Một bài hát, một bài thơ là cầu nối dịu dàng nuôi dưỡng ngôn ngữ và tâm hồn trẻ.”
🌈 5. Tạo cơ hội học ngôn ngữ trong chính môi trường, thói quen hàng ngày.
Ngôn ngữ không chỉ được học trong giờ học mà trong mọi khoảnh khắc của cuộc sống. Khi con giúp mẹ dọn bàn, gọi tên món ăn, đếm chiếc cốc, phân biệt mùi vị hay kể lại một ngày của mình. Từ đó, con được sống trong một môi trường ngôn ngữ phong phú, tích cực và cởi mở nhiều hơn.
Tại La Casa Montessori, trẻ được phát triển ngôn ngữ qua hệ thống giáo cụ trực quan, bài học trải nghiệm, và sự quan sát tinh tế của giáo viên. Ba mẹ hoàn toàn có thể tiếp nối điều đó tại nhà bằng việc cùng con trò chuyện, đọc sách, dán nhãn đồ vật, hay đơn giản là lắng nghe câu chuyện con kể mỗi tối.
🌸 “Ngôn ngữ nảy nở từ sự lắng nghe, thấu hiểu và yêu thương mỗi ngày.”
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là hành trình của thời gian, sự kiên nhẫn và tình yêu vô điều kiện. Giá trị lớn nhất không nằm ở việc con nói sớm hay nói hay, mà điều quan trọng nhất là con biết nói lời yêu thương, biết lắng nghe và biết thể hiện chính mình. Hãy để mỗi ngày bên con là một ngày ngôn ngữ được ươm mầm qua ánh mắt trìu mến, giọng nói dịu dàng và những khoảnh khắc lắng nghe đầy yêu thương của ba mẹ.
.